Yumurtalık kanseri (over kanseri), yumurtalıklarda başlayan bir kanser türüdür. Kadın üreme sisteminin bir parçası olan yumurtalıklarda, çoğunlukla epitel hücrelerinden, bazen de germ hücrelerinden veya stromal hücrelerden kaynaklanan kötü huylu tümörlerdir. İşte yumurtalık kanseri hakkında temel bilgiler:

Genel Bilgiler

• Yaygınlık: Yumurtalık kanseri, kadınlarda görülen kanserler arasında yaklaşık %3 oranında yer alır. Genellikle 50 yaş üstü kadınlarda daha sık görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.
• Türler:
  • Epitelyal tümörler: En yaygın türdür (%90). Yumurtalığın dış yüzeyindeki hücrelerden kaynaklanır.
  • Germ hücreli tümörler: Yumurta üreten hücrelerden kaynaklanır, genellikle genç kadınlarda görülür.
  • Stromal tümörler: Hormon üreten hücrelerden kaynaklanır, daha nadir görülür.
• Risk Faktörleri:
  • Ailede yumurtalık, meme veya kolon kanseri öyküsü (özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları).
  • Çocuk doğurmamış olmak veya geç menopoz.
  • Endometriozis.
  • Obezite, sigara ve bazı hormon tedavileri.
• Koruyucu Faktörler:
  • Doğum kontrol hapları kullanımı.
  • Çoklu gebelik veya emzirme.
  • Tüp ligasyonu veya histerektomi (bazı durumlarda).

Belirtiler

Yumurtalık kanseri erken evrelerde genellikle belirti vermez, bu yüzden “sessiz katil” olarak adlandırılır. İleri evrelerde şu belirtiler görülebilir:

• Karın şişliği veya ağrı.
• İştahsızlık, erken doyma hissi.
• İdrar yapma sıklığında artış veya idrar yapma zorluğu.
• Yorgunluk, sırt ağrısı veya sindirim problemleri.
• Düzensiz adet kanamaları (nadiren).

Tanı

• Fiziksel Muayene: Pelvik muayene ile kitle tespit edilebilir.
• Görüntüleme: Ultrason, CT veya MRI kullanılır.
• Kan Testleri: CA-125 gibi tümör belirteçleri ölçülür, ancak bu test spesifik değildir.
• Biyopsi: Kesin tanı için genellikle cerrahi sırasında alınan doku örneği incelenir.

Evreleme

Yumurtalık kanseri 4 evrede sınıflandırılır:

• Evre 1: Kanser sadece yumurtalıklarda.
• Evre 2: Kanser pelvis bölgesine yayılmış.
• Evre 3: Kanser karın bölgesine veya lenf nodlarına yayılmış.
• Evre 4: Kanser uzak organlara (örneğin karaciğer, akciğer) sıçramış.

Tedavi

Tedavi, kanserin evresine, türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır:

• Cerrahi: Genellikle yumurtalıklar, fallop tüpleri, rahim ve bazen çevresindeki dokuların alınması (debulking cerrahisi).
• Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaç tedavisi, genellikle cerrahi sonrası uygulanır.
• Hedefe Yönelik Tedaviler: PARP inhibitörleri gibi ilaçlar, özellikle BRCA mutasyonu olan hastalarda etkilidir.
• Radyoterapi: Nadiren kullanılır.
• İmmünoterapi: Yeni bir tedavi seçeneği olarak araştırılmaktadır.

Prognoz

• Erken evrede yakalanırsa tedavi başarısı yüksektir (%90’a kadar 5 yıllık sağkalım).
• İleri evrelerde sağkalım oranı düşer, ancak yeni tedavilerle prognoz iyileşmektedir.
• Düzenli takip ve genetik testler, özellikle yüksek riskli bireylerde önemlidir.

Önleme

• Düzenli jinekolojik kontroller.
• Riskli bireylerde genetik danışmanlık ve BRCA testi.
• Profilaktik cerrahi (örneğin, yüksek riskli kadınlarda yumurtalıkların alınması).