Aort anevrizması, aort adı verilen vücudun en büyük atardamarının duvarında anormal bir genişleme veya balonlaşma oluşması durumudur. Aort, kalpten çıkan ve tüm vücuda oksijenli kan taşıyan ana damardır. Anevrizma, damar duvarının zayıflaması sonucu oluşur ve bu bölge yırtılma (rüptür) veya patlama riski taşır, ki bu hayati tehlike yaratabilir.

Türleri

1. Abdominal Aort Anevrizması (AAA): Aortun karın bölgesinde genişlemesi. En yaygın türüdür.
2. Torakal Aort Anevrizması (TAA): Aortun göğüs bölgesinde genişlemesi.
3. Torakoabdominal Aort Anevrizması: Hem göğüs hem karın bölgesini kapsayan anevrizma.

Nedenleri

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Damar duvarına baskı yaparak zayıflatabilir.
• Ateroskleroz: Damar duvarında plak birikimi.
• Genetik faktörler: Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları.
• Enfeksiyon veya iltihap: Nadiren bakteriyel enfeksiyonlar.
• Yaş ve cinsiyet: 60 yaş üstü erkeklerde daha sık görülür.
• Sigara kullanımı: Damar duvarını zayıflatır.
• Travma veya yaralanma: Aortun yapısını bozabilir.

Belirtiler

Aort anevrizması genellikle belirti vermez ve rutin taramalar sırasında fark edilir. Ancak büyüdüğünde veya yırtıldığında şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Göğüs, sırt veya karın bölgesinde ani, şiddetli ağrı.
• Nefes darlığı, öksürük (torakal anevrizmada).
• Nabzın hızlı veya zayıf olması.
• Bayılma, şok veya bilinç kaybı (yırtılma durumunda).

Teşhis

• Ultrason: Abdominal aort anevrizması için yaygın.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Aortun detaylı görüntüsü.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Damar yapısını incelemek için.
• Ekokardiyografi: Kalbe yakın aort bölgeleri için.

Tedavi

Tedavi, anevrizmanın boyutu, yeri ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır:

• Küçük anevrizmalar: Düzenli takip (ultrason veya BT ile) ve risk faktörlerini kontrol altına alma (tansiyon düşürme, sigarayı bırakma).
• Büyük veya riskli anevrizmalar:
  • Cerrahi onarım: Açık cerrahi ile anevrizma bölgesinin değiştirilmesi.
  • Endovasküler onarım (EVAR): Damar içine stent yerleştirilmesi.
• Acil durum: Yırtılma durumunda acil cerrahi müdahale gerekir.

Önleme

• Kan basıncını kontrol altında tutmak.
• Sigara içmemek.
• Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz.
• Genetik risk varsa düzenli tarama yaptırmak.

Riskler

Tedavi edilmezse, anevrizma büyüyebilir ve yırtılabilir, bu da iç kanama ve yüksek ölüm riskine yol açar. Erken teşhis ve tedavi hayati önem taşır.